Het is vandaag 30 april. Nog niet zo heel lang geleden was dit Koninginnedag, ik ben dus nog haast vanzelf in een goed geluimde stemming.
Die stemming wordt allengs beter. Ik ben op bezoek bij ‘Utopia’, een eilandje in Almere op steenworp van het stadscentrum. Op dit stukje wereld wordt een heel nieuwe wereld gebouwd.. in de komende zeven jaar verrijst hier maar liefst 60 hectare ‘groene stadswijk’, speciaal voor de Floriade in 2022. Zo ver heb ik in mijn leven nog nooit vooruit gekeken. 2022 zou voor mijn gevoel nog het jaar van de apocalyps kunnen worden, of van een buitenaardse invasie. Maar de volgende tuinbouwtentoonstelling is op zich ook al een fenomeen natuurlijk.
Utopia is openbaar gebied. Je kunt er je hond uitlaten, de vuurtoren beklimmen, hangjongere worden of lekker aan het water zitten. Op het eiland, vier hectare groot, wordt dit jaar een hele soortenreeks eetbaar groen aangeplant. Tegen de tijd dat de Floriade haar deuren opent presenteert men hier dan een jong volwassen voedselbos.
Wie zit hier dan achter? Groen links? Een filantroop? De lokale moestuinvereniging?
Het zijn de Urban Greeners. Zoek die maar eens op het internet.
Een club van acht rebelse jongeren die de wereld op zijn kop zetten. Geen eendagsvliegen of goedbedoelende softies, deze boys and girls hebben de komende acht jaar gegarandeerde ondersteuning van verschillende partijen. Ze doen er toe.
Terug naar het hier en nu. 2015. Het jaar van de bodem. Zoek dát maar eens op internet.
Het voedselbos op Utopia, genaamd Weerwoud, is een schoolboekvoorbeeld van duurzame boslandbouw & permacultuur. Hier komt over een paar jaar een gigantische oogst vanaf waar menig gangbare boer een puntje aan kan zuigen. En dan zonder ploegen, bemesten, bestrijdingsmiddelen. Dus goed voor de bodem.
Ik wordt rondgeleid door Rens Spanjaard. Éen van de rebellen. Zijn haar in een staart, felle blik in de ogen. Gekleed op alle mogelijke weersomstandigheden. Een man uit het veld.
Hij vertelt: “We hebben nu een gebruiksovereenkomst voor deze grond met de gemeente Almere. Een paar weken terug hebben we hier een volle dag puin geruimd met een groep jongeren. Het hele eiland is toen brandschoon gemaakt. Vlak daarna volgde de eerste fase van de aanplant op een groot deel van het eiland. Gele Kornoelje, walnoot, honingbes, duindoorn..”
Rens stopt met praten en staat stil. Hij zoekt éen van de aangeplante bomen. Nu het voorjaar echt begonnen is, groeit alles hard en is het éen nauwelijks meer van het ander te onderscheiden. “Die kleine struiken en bomen zijn net je kinderen, je wilt ze toch goed in de gaten houden”, vervolgt hij.
Dan valt zijn oog op een schijnaugurk. Dat is een klimmende plant die veel wordt toegepast bij het fenomeen voedselbos. Rens is erg benieuwd hoe die gaat groeien. En hoe die smaakt natuurlijk.
Precies wanneer we praten over de noodzakelijke kap en snoei op het eiland (het huidige oneetbare bos is een kleine dertig jaar oud en moet een beetje plaatsmaken) komen er twee mannen de brug naar het vaste land opgelopen. Ze zijn in het bezit van bosmaaiers en gaan direct met groot kabaal aan het werk. Rens wenkbrauwen schieten omhoog. Daar gaan de planten!
Gelukkig blijkt even later dat er nog een oud contractje met een aannemer liep en de heren maaiers laten zich zonder veel ophef vertellen dat hun werk hier voor altijd gedaan is. Zo’n voedselbos is juist ontworpen op een minimale energie- input.
Dat ontwerpen is nog een hele opgave. Het fenomeen is dusdanig vers in Nederland dat er verschillende invalshoeken worden geprobeerd. Studenten van het Groenhorst college en de CAH brengen de flora en fauna op het eiland verder in kaart.
Vlak voor ik vertrek beginnen bij de aanwezigen vernieuwende ideeen op te borrelen. De een stelt voor om paddo’s te gaan verbouwen, de ander heeft een visie van elektrische kettingzagen op groen stroom, nummer drie voorziet workshops midden in het bos en zo gaat het maar door. Deze plek, dit Weerwoud, doet al precies waar het de groene vernieuwers om te doen is. Een inspirerende broedplaats moet het worden en het centrum van de kennis.
Voor dat soort dromen is kapitaal nodig. Het ontwerpen, aanplanten en beheren kost de eerste jaren extra investering en dan lopen de kosten op de baten vooruit. Fondsenwerving is een vak apart. Voor wie een stuk van het voedselbos wilt adopteren is dit een uitgelezen kans om de toekomst mee vorm te geven.
